Đòi lại đất – Quyền lợi và thủ tục kiện đòi lại tài sản theo pháp luật hiện hành
Trong xã hội hiện nay, các quan hệ dân sự và kinh tế có liên quan đến quyền sở hữu tài sản ngày càng thu hút sự quan tâm của không chỉ các nhà nghiên cứu luật mà còn của mọi công dân. Pháp luật luôn bảo vệ quyền sở hữu tài sản, và quyền đòi lại tài sản đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia giao dịch dân sự. Đặc biệt, việc kiện đòi lại đất là một vấn đề pháp lý được quan tâm và bảo vệ bởi pháp luật. Vậy quyền kiện đòi lại đất được pháp luật bảo vệ như thế nào? Thủ tục thực hiện việc kiện đòi lại đất ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Mục luc của bài viết
Đòi lại tài sản là gì?
Theo Điều 158 Bộ Luật Dân sự 2015, quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản là một trong những quyền cơ bản của công dân. Chủ sở hữu tài sản có quyền nắm giữ, chi phối tài sản của mình một cách hợp pháp. Điều 166 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định rõ về quyền đòi lại tài sản:
“Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật. Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ sự chiếm hữu của chủ thể đang có quyền khác đối với tài sản đó.”
Từ quy định trên, quyền đòi lại tài sản được hiểu là quyền của chủ sở hữu hợp pháp trong việc yêu cầu người chiếm hữu, sử dụng tài sản trái phép phải trả lại tài sản. Trong trường hợp cần thiết, người sở hữu có thể yêu cầu Tòa án có thẩm quyền buộc các chủ thể đã chiếm hữu bất hợp pháp phải trả lại tài sản cho mình.
Đòi lại đất là gì?
Tài sản được chia thành hai loại chính là động sản và bất động sản. Đòi đất là một trong những trường hợp đòi lại tài sản, trong đó người sử dụng hợp pháp bất động sản yêu cầu người chiếm hữu, sử dụng tài sản đất mà không có căn cứ pháp lý phải trả lại. Nếu thỏa thuận không thành, người có quyền sử dụng đất có thể khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền nơi có đất tranh chấp.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người sở hữu đất không thể đòi lại tài sản khi người chiếm hữu có lý do hợp pháp, ví dụ như nhận tài sản thông qua giao dịch hợp pháp như mua bán đấu giá, hoặc khi quyết định của cơ quan Nhà nước liên quan đến tài sản bị sửa đổi, huỷ bỏ.
Điều kiện để kiện đòi lại đất
Căn cứ theo quy định tại Điều 166, Điều 167, và Điều 168 Bộ Luật Dân sự 2015, các điều kiện để kiện đòi lại đất bao gồm:
- Quyền sử dụng đất đã rời khỏi chủ sở hữu hợp pháp: Việc này có thể xảy ra do người chiếm hữu đất có hành vi chiếm giữ mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu hoặc thông qua giao dịch không hợp pháp.
- Người chiếm hữu đất không có căn cứ pháp lý: Người chiếm hữu đất không có quyền chiếm hữu đất theo quy định của pháp luật và không có sự chấp thuận của chủ sở hữu.
- Chủ sở hữu hợp pháp quyền sử dụng đất yêu cầu đòi lại tài sản: Chủ sở hữu đất có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trả lại đất đã bị chiếm hữu trái phép.
Thủ tục kiện đòi lại tài sản đất
Quá trình kiện đòi lại tài sản đất thông qua Tòa án được quy định rõ ràng trong các bước sau:
1. Thủ tục hòa giải
Trước khi tiến hành kiện tụng tại Tòa án, các bên tranh chấp có thể tự hòa giải hoặc yêu cầu hòa giải tại UBND cấp xã (phường) nơi có đất tranh chấp. Theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai 2013, nếu hòa giải không thành công, bên muốn đòi lại quyền sử dụng đất phải nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp.
- Thời gian hòa giải: UBND cấp xã phải hoàn tất việc hòa giải trong vòng 45 ngày kể từ khi nhận được yêu cầu.
- Nếu hòa giải thành công: UBND xã sẽ gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường, nơi sẽ trình UBND cấp huyện công nhận và cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ sở hữu hợp pháp.
- Nếu hòa giải không thành công: Biên bản hòa giải không thành sẽ được lập và có chữ ký xác nhận của các bên.
2. Thủ tục khởi kiện
Nếu hòa giải không thành, các bên có quyền khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu đòi lại đất theo Điều 203 Luật Đất đai 2013. Các bước thực hiện thủ tục khởi kiện như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ: Người khởi kiện cần chuẩn bị đơn khởi kiện, tài liệu chứng cứ liên quan đến vụ việc, và giấy tờ nhân thân (CMND/CCCD, sổ hộ khẩu…).
- Bước 2: Nộp đơn khởi kiện: Đơn khởi kiện sẽ được nộp tại Tòa án có thẩm quyền nơi có đất tranh chấp.
- Bước 3: Thông báo tạm ứng án phí: Sau khi nhận đơn khởi kiện, Tòa án sẽ thông báo về việc tạm ứng án phí.
- Bước 4: Nộp tiền tạm ứng án phí: Người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí và gửi biên lai cho Tòa án.
- Bước 5: Thụ lý vụ án: Sau khi thực hiện nghĩa vụ tạm ứng án phí, Tòa án sẽ ra quyết định thụ lý vụ án và tiến hành các thủ tục cần thiết để giải quyết vụ án.
Kết luận
Đòi lại tài sản đất là một vấn đề pháp lý phức tạp và được pháp luật bảo vệ nghiêm ngặt. Các chủ sở hữu hợp pháp có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất. Nếu bạn gặp phải tình huống tranh chấp về quyền sở hữu đất, hãy liên hệ với các cơ quan, luật sư có chuyên môn để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề kiện đòi lại đất hoặc cần sự hỗ trợ pháp lý, vui lòng liên hệ với Công ty TNHH Luật Thái Dương để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết.
Chi tiết xin liên hệ: Công ty Luật Thái Dương FDI Hà Nội
Điện thoại: 0866 222 823
Email: luatthaiduonghanoi@gmail.com
Website: https://luatthaiduonghanoi.com
Fanpage: https://www.facebook.com/luatthaiduongfdihanoi
Địa chỉ: Tòa nhà Licogi 13, Số 164 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội